دماوند(جبهه جنوبی)

   

  مخروط دماوند ، شاخص‌ترین آتشفشان ایران است. تاریخ فعالیت این آتشفشان  بخوبی شناخته نشده و ارتفاع آن از سطح دریا 5670 متر ( 5611 متر وزیری ، 1362 ) ولی از زمینهای اطراف 1600 متر تا 2000 متر است. مخروط آن منظم و روی کوههای فراسایش یافته‌ای که در حدود 3500 متر از سطح دریا ارتفاع دارند واقع است. دامنه کوه بوسیله جریانهای گدازه‌های متعدد که از قله یا از مخروطهای فرعی سرازیر شده اند پوشیده شده است.

   حجم اصلی کوه دماوند را سنگهایی تشکیل می‌دهند که از نظر سیلیس ، حد واسط بوده و مقدار سنگهای بازیک ، بسیار کمتر از دیگر سنگهاست.

حداقل سن دماوند در حدود 38500 سال تخمین زده شده است

صعود به کوه دماوند از طریق بسیاری از یال های آن امکان پذیر است. متداول ترین مسیرهای صعود و پناهگاه های آن عبارتند از:

 مسیر جنوبی

این مسیر از ساده ترین و قدیمی ترین مسیرهای دست یابی به قلۀ کوه دماوند است. دسترسی به مسیر جنوبی صعود، از طریق پلور و رینه امکان پذیر است. در نیمه های جادۀ آسفالتی متصل کنندۀ این دو نقطه به یکدیگر، مسیری خاکی و ناهموار به سمت شمال وجود دارد که با تابلویی کوچک مشخص شده است. این مسیر به گوسفندسرا و مسجد صاحب الزمان واقع در ارتفاع 3000 متری منتهی شده که مبدا صعود به قلۀ دماوند از مسیر جنوبی است. پس از آن، مسیر به سمت بارگاه سوم در ارتفاع 4150 متری ادامه می یابد. برای حمل بار در این فاصله می توان از چهارپایان استفاده کرد. پس از بارگاه سوم و ادامۀ مسیر از سمت چپ آبشار یخی، به تپه گوگردی می رسیم که حاصل آخرین فعالیت های آتشفشان دماوند است. گاز گوگرد از حفره های متعدد سنگ های گوگردی پراکنده در این ناحیه متصاعد شده و سبب سوزش چشم و گلو می شود. ادامۀ مسیر در یک شیب نسبتا تند به قله ختم می شود.

میانگین زمان لازم برای طی کردن فاصلۀ بارگاه اول تا بارگاه سوم 4 ساعت و از بارگاه سوم تا قله 6 ساعت می باشد.

قرارگاه رینه

این بنا که به مکان چای خوری موسوم بود، بعد از شهریور سال 1320 به صورت متروکه باقی مانده بود و سپس به فدراسیون کوهنوردی واگذار شد. این مکان به همت فدراسیون کوهنوردی کشور در سال 1348 به عنوان پناهگاه بازسازی شد. ساختمان اصلی آن در سال 1366 ساخته شده که مکانی است برای مستقر شدن صعود کنندگان از جبهۀ جنوبی. روانشادان علی و فرامرز فرامرزپور سال ها به عنوان مسئول این قرارگاه در راهنمایی کوهنوردان سراسر کشور به قلۀ دماوند سهم بسزایی ایفا نمودند.د ی

این پناهگاه و استراحتگاه در جنوب خیابان اصلی شهر، در ارتفاع 2080 متری قرار دارد. این مکان نخستین نقطۀ صعود از جنوب یا جنوب شرقی کوه است و گنجایش 30 نفر را دارد.پ ن

مسجد و گوسفندسرا

دومین مکان برای صعود به کوه دماوند از جبهۀ جنوب، ساختمان مسجد صاحب الزمان است. این مکان در ارتفاع 3050 متری قرار دارد و در نزدیکی گوسفندسرایی واقع شده. این مکان گنجایش 50 نفر را دارد و دارای نمازخانه، سرویس و محل استراحت کوهنوردان می باشد. فشار هوا 610 میلی متر جیوه است. این مسجد در سال 1371 ساخته شده است.

بارگاه سوم

سومین پناهگاه در یال جنوبی دماوند، بارگاه سوم با ارتفاع 4150 متر است. بنای فلزی این پناهگاه در سال 1345 در ارتفاع 4150 متری ساخته شد که در زمان خود پناهگاهی مجهز به شمار می آمد. این پناهگاه به علت سقوط بهمن بزرگی در زمستان سال 1351 از بین رفت و دوباره یک سال پس از آن، یک بنای سنگی جایگزین آن شد.  گنجایش آن حداکثر برای 30 نفر است و در پیرامون آن مکان هایی برای چادر زدن وجود دارد. فشار هوا در بارگاه سوم 540 میلی متر جیوه است.

مجتمع کوهنوردی دماوند

این پناهگاه 50 متر بالاتر از پناهگاه بارگاه سوم قرار دارد. کار ساخت این مجتمع از سال 1385 شروع شد و در 8 شهریور 1387 گشایش یافت. مساحت آن 460 مترمربع است و 200 نفر ظرفیت دارد. این بنا در ارتفاع 4200 متر ساخته شده است. امکانات آن  عبارت است از:

اتاق های کمک های اولیه، انبار کوله، انبار عمومی، غذاخوری، آشپزخانه، ظرفشویی کوهنوردان، اتاق مدیریت، اتاق خواب عمومی، اتاق خواب اختصاصی و سرویس بهداشتی عمومی.

مسیر شمالی

برای صعود از این مسیر، پس از ادامۀ مسیر در جادۀ هراز به سمت شمال کشور و پس از عبور از گزنک و پشت سر گذاشتن تقریبا 7 کیلومتر از روستای بعدی، یعنی بایجان، به دوراهی روستای ناندل و دلارستاق در سمت چپ جادۀ اصلی می رسیم. وارد این مسیر خاکی شده و مسیر را تا رسیدن به روستای ناندل ادامه می دهیم.

مسیر شمالی از یال شمالی کوه دماوند واقع در دشت چم بن با شیبی ملایم و خاکی آغاز شده و در پی سینه کشی ملایم به جان پناه اول و در ادامه بر روی یال سیاه رنگی در میان صخره های سنگلاخی بزرگ و کوچک در فاصلۀ نزدیکی با یخچال دوبی سل، به جانپناه دوم می رسد. پس از آن، مسیر یال با قوسی به سمت شمال شرق مایل شده و از طریق صخره های آتشفشانی کوچک و بزرگ به مسیر شمال شرق متصل می شود و به قله می رسد. د ی

دسترسی به آب آشامیدنی در جبهۀ شمالی کمی مشکل تر از مسیرهای دیگر است و ممکن است برای تهیۀ آب، نیاز به ذوب کردن برف باشد.

خانۀ کوهنورد ناندل

خانۀ کوهنورد ناندل با مساحت حدود 50 مترمربع در روستای ناندل قرار دارد و در سال 1358 ساخته شد. ظرفیت آن بین 30 تا 40 نفر می باشد که دارای آب، برق، تلفن و امکانات رفاهی دیگر می باشد. از این مکان می توان به جبهۀ شمالی و شمال شرقی کوه دماوند و یال سرداغ دسترسی داشت.

 جانپناه های مسیر شمالی

در مسیر شمالی دو پناهگاه وجود دارد که به صورت فلزی ساخته شده اند. نخستین پناهگاه در ارتفاع 3850 متری قرار دارد که در سال 1360 ساخته شده و مجهز به دو طبقه تخت چوبی است و گنجایش 15 نفر را دارد. فشار هوا در این مکان 550 میلی متر جیوه است.

دومین پناهگاه در ارتفاع 4800 متری قرار دارد که بدون طبقه و تخت چوبی است و 15 نفر گنجایش دارد. فشار هوا در این پناهگاه 490 میلی متر جیوه است. پ ن

 مسیر  شمال شرقی

آغاز مسیر شمال شرقی، از روستای گزانه (گزنه) است. این مسیر در امتداد رودخانۀ تلخ رود و با عبور از میان باغ ها و مزارع در دشتی فراخ به چشمۀ اسپه می رسد. ادامۀ مسیر، در بالای تپه ای مرتفع در زیر قلۀ منار و روبروی درۀ یخار، به گوسفند سرا و چشمۀ معروف استله سر می رسد که مکان مناسبی برای شب مانی است. ادامۀ مسیر شیب تندی دارد که با زیکزاک های بلند پشت سر گذاشته می شود و پس از عبور از قلۀ منار به پناهگاه تخت فریدون متصل می شود. پس از ادامۀ مسیر در امتداد درۀ یخار به ارتفاع 5400 متری رسیده که با مسیر شمالی در این نقطه مشترک شده و به قله می رسد.د

پناهگاه تخت فریدون

پناهگاه تخت فریدون در کمرکش یال شمال شرقی و بر فراز خاک های زرد رنگ، در ارتفاع 4320 متری توسط گروهی از کوهنوردان دانشکدۀ فنی در سال 1355 ساخته شد که دارای طبقه های چوبی است. تمامی مصالح این بنا از سنگ است. این پناهگاه دو طبقه می باشد و آب مصرفی کوهنوردان از چشمۀ کوچکی در جناح شمالی آن تامین می شود. پناهگاه تخت فریدون گنجایش 25 نفر را دارد و در پیرامون آن امکان چادر زدن وجود دارد. این مسیر به سوی قله، پر از صخره، قلوه سنگ، برف و یخ است و دارای چشمه های زیادی است. فشار هوا در این نقطه 530 میلی متر جیوه است.

---

مسیر غربی

برای استفاده از مسیر غربی باید در جادۀ هراز از طریق پلور وارد جادۀ سد لار شده و از کنار تابلوی پناهگاه سیمرغ وارد جادۀ خاکی و ناهموار منتهی به پارکینگ در منطقۀ ورارو شویم. مسیر در سینه کش ملایم رودخانه ای کوچک به سمت پناهگاه سیمرغ ادامه می یابد. پس از پناهگاه سیمرغ با عبور از یخچال و از میان سنگلاخ ها و تکه سنگ ها و خاک های گوگرد، صعود را ادامه داده و با صعود از یک شیب تند سنگلاخی به قله می رسیم. ر د

قرارگاه پلور

قرارگاه پلور، در ارتفاع 2270 متری از سطح دریا، در زمین بزرگی واقع در ابتداری جادۀ سد لار، نرسیده به دوراهی رینه و به صورت سالن سوله با وسایل و تجهیزات مناسب ساخته شده است. این بنا شامل خوابگاه، سرویس های بهداشتی، دیوارۀ سنگ نوردی و پارکینگ است که توسط فدراسیون کوهنوردی کشور ساخته شده است.

پناهگاه سیمرغ

این پناهگاه در جبهۀ غربی دماوند و در ارتفاع 4200 متری قرار دارد. پناهگاه سیمرغ در سال 1372 از سنگ و آهن در دو طبقه و مساحت مفید 50 متر ساخته شده است و گنجایش 40 کوهنورد را دارد که دارای استحکام خوبی است. فشار هوا در پناهگاه سیمرغ 540 میلی متر جیوه است.

 

  صعود به قله دماوند جبهه جنوبی   

 

بارگاه 2
 

 

  محوطه بارگاه  2 (گوسفند سرا) 

 

 

 در مسیربارگاه 3

 

 گل لاله در دامنه کوه دماوند به فراوانی دیده میشود  

 

 

 

 

بارگاه 3

 

 بارگاه 3 ( پناهگاه قدیمی) 

 

 

  ارتفاع 5100 متری (در روبرو آبشار یخی دیده میشود) 

 

 

  شیب تند مسیر از پناهگاه 2 به قله  5610متری دماوند 

 

 

 

 

   سد لار  

 

  جریان گدازه که از دامنه غربی سرازیر گردیده وارد رودخانه لار شده است و در مسیر آن سدی ایجاد کرده و دریاچه سدی لار را پدیدآورده است.  

 

 

 رنگ زرد خاک بعلت تصاعد گاز گوگرد  

 

  تصاعد گوگرد در نزدیک قله  باعث اختلال در تنفس شده وبه سختی صعود می افزاید.

 

  سیف ا.. محمد نژاد -داود جلیلوند-حسین عبدوس

 

      دهانه آتشفشان و تصاعد بخارات از وسط دهانه(برف های داخل دهانه بعلت گاز گوگرد زرد رنگ میباشد)

 

  قطر دهانه آتشفشان در حدود 400 متر است. قسمت مرکزی دهانه ، بوسیله دریاچه‌ای از یخ پوشیده شده و در حاشیه آن دودخان‌هایی وجود دارد که زمین های اطراف را به رنگ زرد درآورده اند.  

 عکس و مطلب:داود جلیلوند