از کلاته سارو تا بقعه پیغمبران
قلعههاى سارو
در 18 کیلومترى شمال شرقى سمنان در نقطهاى کوهستانى به نام سارو آثار دو قلعهٔ بسیار محکم و تسخیرناپذیر موجود است که طرز ساختمان و انتخاب محل بناى آنها قابل توجه و درخور تحقیق است. این قلعهها در دو طرف کلاته یا مزرعهٔ سارو که چشمه سارى زیبا است واقع شدهاند.
قلعهٔ جنوبى که بر روى قلهٔ بسیار بلندى بنا شده، به قدرى محکم وتسخیرناپذیر است که یکى از مهمترین قلعههاى دفاعى شرق ایران محسوب مىشد. ظاهراً ساختمان قلعه سه طبقه بوده است و چنین به نظر مىرسد که طبقهٔ اول آن جاى چارپایان و طبقهٔ دوم محل سکونت رعایا و خانوادهٔ آنان و طبقهٔ سوم که داراى معبد و حمام و آبدارخانه بود و آن را بارگاه مىنامیدند، محل سکونت سربازان مدافع و بزرگان قلعه بود.
از موارد جالب توجه در این قلعه، بردن آب چشمه کلاته سارو به بالاى قلعه بود. با تسطیح زمین آب چشمهاى که در حدود چند صد متر از قلعه پایینتر بود، به بالاى قلعه مىرسید و مورد استفاده قرار مىگرفت.
چهار گوشهٔ هر یک از قلعههاى سارو، برجهایى به منظور دیدهبانى ساخته شده که بسیار جالب توجه و دیدنى است. تاریخ بناى اولیهٔ قلعههاى سارو را به دورهٔ پیشدادیان و کیانیان نسبت مىدهند، ولى در زمانهاى مختلفى چون دورهٔ اشکانیان و اسپهبدان طبرستان، یکى از پایگاههاى مهم آنها بود و مورد استفاده قرار مىگرفت. همچنین این قلعه به مدت دو قرن مرکز تجمع افراد فعال فرقه باطنیان بود.
قلعهٔ شمالى بر اثر گذشت زمان و بروز سوانح طبیعى و خرابکارى افراد گنجیاب تا اندازهاى ویران شده و خالى از سکنه است، ولى اسکلت محکم آن ابهت خاصى به این دره بخشیده است.
طی طریق از قلاع سارو به بقعه پیغمبران (مناظر)
رویت شهر سمنان در مسیر صعود
شهرک صنعتی سمنان
دکل مخابراتی مستقر بر فراز کوه
بقعه پیغمبران
این بقعه در 18 کیلومتری شمال شرقی سمنان و بر فراز کوه مرتفعی واقع شده است.
از اصل و نسب و شجره مدفونین این مقبره اطلاع دقیقی وجود ندارد، ولی با توجه به کتیبه موجود در ایوان شرقی که در حال حاضر قسمتی از آن به علت بی توجهی از بین رفته و همچنین اعتقادات مردم سمنان، صاحب مدفون در بقعه دو نفر به اسامی "سام" و "لام" از فرزندان حضرت نوح پیغمبرند که مشهور به "سام النبی" و "لام النبی" هستند.
مفاد مطالب نوشته شده بر روی کتیبه چنین است: "در بیان نسب شریف پیغمبران سام و لام علیهالسلام بدان که دو بزرگوار دو پیغمبرند از نسل نوح، یکی سام و یکی لام پسران عراق بن عالم بن سام بن نوح هستند، بنای سمنان از ایشان شده واز راه البرز به سمنان آمده و قلعه جنبدان و اسفنجان و ناسار و کوشمغان و زاوغان(اسامی محلات قدیمی شهر سمنان) را بنا نهادند و بعضی از مردم سمنان از نسل سام و لامند و وجه تسمیه سمنان آن است که باعث آن سمنک پیغمبر شده و این کوه را سیمنک مینامند."
در گذشته زائران بایستی تا فراز کوه که محل مقبره است را با اسب و الاغ و یا پیاده طی میکردند.
اما در سالهای اخیر با همت هیئت امناء و پیگیری اداره کل اقاف و امور خیریه و مساعدت استانداری نسبت احداث جاده جدید از پای جاده تا محل بقعه و تامین برق بقعه اقداماتی به عمل آمده است.
مشخصات بقعه:
این بقعه متبرکه دارای گنبد مخروطی شکل به شعاع 20 متر و با گریو کوتاهی است که ارتفاع آن از سطح بام مقبره حدود 4.5 متر است. فاقد کاشی بوده و از داخل دارای آینه کاری بسیار زیبایی است.
حرم به صورت مربع شکل به ضلع 5.5 متر
است که در وسط ضریح، فلزی سبز رنگ مشبک به طول 3 متر و عرض 2 و به ارتفاع 2.70 متر
بر روی قبر ساخته و نصب شده است و زیر آن سنگ مرمر قرار دارد و روی آن نسب
پیغمبران حک شده است
.
در سمت جنوبی و شرقی بقعه، بیرون مقصوره دو ایوان و دو پیش فضا وجود دارد و دو طرف دیگر آن پرتگاه و دره است.
همچنین در اطراف صحن شرقی 9 حجره برای سکونت زائران وجود دارد که تعداد 3 حجره آن در ضلع شمالی و 3 حجره و یک انباری در ضلع شرقی و دو حجره در ضلع جنوبی بوده که برای استفاده زائرین مرمت شده است.
از بقعه پیغمبران در صورت مساعد بودن هوا قلل مرتفعی چون قدمگاه -آسمانلو-کرکس -مرغک -سیاه کوه و نیزوا قابل رویت می باشد.
قله نیزوا
عکس :داود جلیلوند92/11/25